Voor Nictiz is gebruik en toepassing een kernelement in al haar activiteiten. Wij focussen ons daarom nationaal én internationaal op samenwerking met de markt met daarin centraal de juiste toepassing van de ontwikkelde producten. Voor het borgen van die juistheid gebruiken we het lagenmodel, met daarin alle aspecten voor een succesvolle informatievoorziening in de zorg. Daarbij bieden we Amigo!, ons platform voor praktische implementatiebegeleiding en onze inspanningen voor een Nationale bibliotheek met alle standaarden en API’s, als hulpmiddel. Programma’s als MedMij, Medicatie-overdracht en Met Spoed beschikbaar benadrukken onze focus op toepasbaarheid.
Ze zorgen voor praktijkgerichtheid en geven de daadwerkelijke toepassing van de standaarden vorm. Standaarden, ontwikkeld onder regie van Nictiz, worden geïmplementeerd in de juiste context en in nauwe samenwerking met de betrokken partijen. Dit alles komt ten bate van de zorgsector. In dit hoofdstuk geven we een concreet inzicht in de gerealiseerde projecten in 2021 en de lopende projecten in 2022 die bovenstaande illustreren.
Amigo! – eerste hulp bij digitale informatie-uitwisseling
In februari 2021 lanceerde Nictiz Amigo!, een kennisplatform dat zorgaanbieders helpt digitale informatie-uitwisseling te realiseren. De acute zorg kreeg de primeur. Inmiddels zijn alle overdrachtsberichten binnen acute zorg opgenomen in het kennisplatform. Als nu een ziekenhuis wil weten welke stappen het moet zetten om gegevens te kunnen uitwisselen met bijvoorbeeld een ambulancevoorziening of een huisartsenpost, kan het die vinden in Amigo!
Unieke samenwerking zorgt voor begrijpelijke informatie in patiëntportalen
Stichting kanker.nl en Nictiz tekenden 16 september 2021 een convenant in Den Haag. Zij bevestigden daarmee formeel in patiëntportalen medische termen begrijpelijker te maken. Door uitleg te geven over de medische termen die zorgprofessionals gebruiken, lezen patiënten in hun zorgportaal informatie die zij beter kunnen begrijpen.
De ambitie van Stichting kanker.nl en Nictiz is, dat patiënten met een oncologische aandoening: - informatie in hun patiëntportaal of persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) begrijpen; - zich aanvullend informeren op www.kanker.nl.
Digitaal machtigen in gang gezet
“Juist als wij bang blijven voor alle gevallen waarin het misschien mis kan gaan, ontnemen wij de grootste groep patiënten veilige digitale zorg”
Anne-Marthe Kroon, UMC Utrecht, product owner patiëntportaal Mijn UMC Utrecht
In 2021 ging het vrijwillig vertegenwoordigen live: je vader of moeder machtigt jou zodat jij in het dossier kunt meekijken. Daarnaast werden de grootste softwareleveranciers aangesloten op de routeringsvoorziening TVS (ToegangVerleningService) en kwam een infrastructuur voor verdere stappen gereed. Belangrijke resultaten voor betrouwbaarheid, een voorwaarde bij het digitaal uitwisselen van gegevens in de zorg. Bob van Os, programmamanager elektronisch identificatiemiddel (eID) in de zorg voor Nictiz: “Het wiel is in beweging gebracht.”
Twintig minuten winst per verpleegkundige overdracht
In 2021 werd de informatiestandaard eOverdracht in gebruik genomen met als belangrijke resultaten het verminderen van administratieve lasten en geen informatieverlies meer. Nictiz ontwikkelt en beheert de informatiestandaard eOverdracht. V&VN, de beroepsvereniging voor verzorgenden en verpleegkundigen, is houder van de standaard en houdt toezicht op de uitvoering van het inhoudelijke ontwikkel- en beheerproces. V&VN heeft de afgelopen jaren gewerkt aan het oplossen van een belangrijk knelpunt voor de grootste beroepsgroep in Nederland door als een patiënt of cliënt wordt overgeplaatst de administratieve lasten te verminderen.
MedMij: kwaliteit van gegevensuitwisseling verhogen en in praktijk stabieler maken
MedMij maakt het mogelijk dat elke Nederlander die dat wil toegang krijgt tot zijn of haar eigen gezondheidsgegevens via een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO). Hieraan ligt het MedMij Afsprakenstelsel ten grondslag. Nictiz heeft een belangrijke rol in het ontwikkelen en beheren van informatiestandaarden, en het kwalificeren van de systemen van ICT-leveranciers, die willen toetreden of al zijn toegetreden tot MedMij. Nictiz toetst of standaarden op de juiste manier zijn ingebouwd zodat men in de zorg medische informatie op een veilige wijze kan uitwisselen.
Juist digitaal gegevens uitwisselen tussen JGZ-organisaties en RIVM
Voor het Rijksvaccinatieprogramma wisselen jeugdgezondheidszorg (JGZ-)organisaties gegevens uit met het RIVM. Voor deze uitwisseling moet een gezaghebbende en/of het kind toestemming geven. Nictiz stelde in 2021 functionele eisen op, zodat softwareleveranciers deze toestemming of informed consent gestandaardiseerd konden inbouwen. Na het inbouwen kwalificeerde Nictiz alle leveranciers door hun software te toetsen aan de hand van praktijkvoorbeelden. Prachtig resultaat is dat alle JGZ-organisaties voldoen aan de vereisten rondom de toestemming. De implementatie van de nieuwe versie van de informatiestandaard Jeugdgezondheid van Nictiz vormde daarvoor de basis.
Op weg naar digitale netwerkzorg binnen geboortezorg
In 2021 testten wij succesvol een netwerk-gegevensuitwisseling rond een geboorte. Bij geboortezorg zijn immers behalve de zwangere zelf meerdere zorgverleners betrokken. Voor het realiseren van digitale gegevensuitwisseling werkten wij met de op een zwangerschapskaart verzamelde informatie zoals echogegevens plus informatie uit verloskundige zorg en gynaecologie. In de volgende versie volgen gegevens uit kraamzorg, kindergeneeskunde en jeugdgezondheidszorg. Nictiz testte samen met VIPP Babyconnect, het versnellingsprogramma voor informatie-uitwisseling tussen patiënt/cliënt en professional voor instellingen in de geboortezorg.
Werken aan een actueel en compleet medicatieoverzicht
Een complete en goede elektronische overdracht van medicatiegegevens is belangrijk om het aantal medicatiefouten en ziekenhuisopnamen te verminderen. Geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg, huisartsenzorg, medisch specialistische zorg, mondzorg, openbare farmacie, publieke gezondheid, trombosezorg, wijkverpleging en verpleeghuiszorg werken samen om de elektronische uitwisseling van medicatiegegevens te realiseren tussen zorgverleners onderling en tussen zorgverleners en hun patiënt. Dit gebeurt in het programma Medicatieoverdracht onder regie van het programmabureau Medicatieoverdracht van Nictiz.
Spoedzorg scoort met digitale gegevensuitwisseling
Bij acute zorg zijn doorgaans in korte tijd meerdere en verschillende zorgaanbieders betrokken. De kans is groot dat de patiënt onbekend is bij de zorgaanbieder. Om snel passende zorg te kunnen verlenen is beschikbare, relevante informatie over de patiënt essentieel. Nictiz en VZVZ begeleiden samen het implementatieprogramma Met Spoed Beschikbaar. In 2021 startten verschillende koplopertrajecten gevolgd door een landelijke uitrol. Het programma werd genomineerd voor de Computable Awards 2021. Met spoed beschikbaar helpt de Richtlijn 'Gegevensuitwisseling tussen huisarts, huisartsenpost, ambulancedienst en afdeling spoedeisende hulp' implementeren.
Een centrale vindplaats voor zorg-ICT-standaarden
Informatie over zorg-ICT-standaarden is al ruimschoots beschikbaar. Bijvoorbeeld op overzichtstandaarden.nl. Maar wil je weten welke standaard je wanneer moet gebruiken? En welke versie? Nictiz gaat met de Nationale Bibliotheek van Zorg-ICT-standaarden daarvoor een oplossing bieden.
Bij de opzet dient overzichtstandaarden.nl als vertrekpunt. Wij breiden dit overzicht uit en ontwikkelen het tot een volwaardige Nationale Bibliotheek. In deze bibliotheek verzamelen wij alle relevante zorg-ICT-standaarden. Nictiz wil de bibliotheek goed vindbaar, toegankelijk en praktisch maken. Daartoe werken wij samenwerken met andere standaarden-organisaties, zorgpartijen, leveranciers en het Ministerie van VWS.
Zelf aan de slag met het Nictiz Lagenmodel
In 2021 stak Nictiz het Nictiz Lagenmodel in een nieuwe jas. Het model laat zien wat er nodig is om interoperabiliteit te bereiken. Download de toolkit zelf om met het Lagenmodel aan de slag te gaan. Je vindt er het interoperabiliteitsmodel uitgelegd in enkele dia’s en afbeeldingen. Op YouTube vind je een korte animatievideo.
“Ik ben verheugd dat we nu een digitale uitwisseling van medische beelden hebben gerealiseerd voor Nederlandse patiënten die in Uniklinik RWTH Aachen een levertransplantatie ondergaan”
- professor dr. Neumann
Naar betere zorg over landsgrenzen heen
Zorgorganisaties in grensstreken werken samen over landsgrenzen heen. De digitale uitwisseling van zorginformatie van het ene naar het andere land is daarbij een serieuze uitdaging. Om de digitalisering van die gegevensuitwisseling te versnellen zette Nictiz in nauw overleg met VWS het project Grensstreken op. De uitwisseling van medische beelden in het samenwerkingsverband tussen Maastricht UMC+ en Uniklinik RWTH Aachen is een succesvol voorbeeld-project.